OYMAK BEYİ Bahadır'ın karısı Ulun Hatun 1155 yılında bir erkek evlat dünyaya getirdiği zaman, bebeğin bir elinin yumruk gibi sıkı sıkıya kapalı olduğu görülmüştü. Minicik yavrunun yumruğu zorlukla açıldığı zaman avcunun içinde pıhtılanmış kanı görenler 'Bu çocuk büyük bir cihangir olacak, avcunun içindeki kan buna işarettir.' dediler.
Ancak Timuçin adı verilen çocuk daha on iki yaşını doldurmadan babası hayata gözlerin yumdu. Bereket versin ki anası Ulun Hatun zeki ve becerikli bir kadındı. Oymağı dağılmaktan kurtardı, oğlu büyüyyene kadar işi o idare etti. Ve Timuçin delikanlılık çağına geldiği zaman oymağın idaresini ona bıraktı. Babasından kalan oymak ne kuvvetli bir devletti, ne de doğru dürüst bir ordusu vardı. Timuçin'in ilk işi sağlam disiplin altında kuvvetli bir ordu meydana getirmek oldu. Bu uğurda yıllarını harcadı, fakat başardı.
Önce çevresindeki oymakları emri altında toplamak istedi, bu yüzden ilk savaşlarını verdi ve ilk zaferlerini kazandı. Sonra Moğolistan'a hakim olmaya geldi sıra. Yaman bir cengaver ve iyi bir kumandan olan Timuçin bunu da başardı. Uzun savaşlardan sonra Doğu ve Batı Moğalistan'ı egemenliği altına aldı. Bunu için 47 yaşına kadar iç mücadele yapmak zorunda kaldı. 1202 yılında bütün Moğolistan'a hakim olduktan sonra, bütün Moğol ve Tatar hanlarının iştirakiyle yapılan kurultay'da kendisine Han unvanı verildi. Böylece Timuçin, Karakurum'da hükümdarlık tahtına çıktı. 1206 yılında yapılan Kurultay'da bir Şaman(kahin) kendisine 'Cengiz Han' adını verdi. Gökyüzünden geldiğine inanılan bu isim 'Başbuğlar başbuğu' anlamına gelmekte idi.
Cengiz Han işte bu tarihten sonra geçen yirmi yıllık süre içinde, dünyanın en büyük devletlerinden birini kurmayı başardı. Bu arada büyük istila harekatınada girmişti. Önce Çin'i istila etti ve bu devletin merkezi Hanbalık'ı (bugünkü adıyla Pekin) fethetti (1216). Yaptığı büyük fetihler sonucu Uygurlar, Kalmuklar ve Karahitaylar da Cengiz Han'ın emri altına girdiler.
Bundan sonra emrindeki 200bin kişilik Türk Moğol ordusuyla batıya döndü ve İslam alemine doğru yürümeye başladı Cengiz Han. 1220 İran ve Türkistan'da Büyük Selçuklulara halef olan Harzem-Şah Doğu Türk Hakanlığını yıktı, sonra Orta Asya ve Anadolu'daki bütün küçük devletleri o kudretli istila ordusuyla ezip geçti. Böylelikle kurduğu devletin sınırlarını Çin Denizi'nden Karadeniz'e kadar uzatmayı başardı.
Cengiz Han daha sonra Kafkaslar'dan Rusya'ya geçip orada dağınık halde bulunan Türk oymaklarını bir bayrak altında toplayarak tarihin en büyük Türk devletini ortaya çıkardı.
Cengiz Han'ın Börte, Kulan, Yesügen ve Yesüy adlarında dört Başkadın ı bulunurdu. Uzun boylu, iri yapılı, geniş alınlı ve sert bakışlı bir insan olan bu büyük hakanın dört oğlu vardı. Ve eski bir Türk - Moğol geleneğine uyarak ülkesini, daha sağlığında iken bu dört oğlu arasında taksim etti. Kedni yerine üçüncü oğlu Ügeday ( veya Önder Bey)'i geçirdi. Cüci'yi avcı başı, Çağtayı örf ve kanun uygulayıcısı, Tuluğ(veya Tüluy'u) da savaş bakanı yaptı. Kısa bir süre sonra Cüci ve Tuluğ'un araları açıldı. Hatta Cüci babasına karşı bir ihtilal hazırladığı dahi söylendi. Ancak Cüci'nin genç yaşta ölümünün sebebi anlaşılamadı.
Cengiz Han, 1225 yılında Hsia devletine karşı bir sefer düzenledi. Bu onu son seferi oldu. Daha Hsia düşmeden büyük cihangir, Kansu bölgesinde hayata gözlerini yumdu. Cesedi Moğolistan'a götürüldü. Orada, Kerulen ve Onon kaynaklarının yakınında , Burhan - Haldun dağlarının bir köşesinde Toprağa verildi. Türk - Moğol geleneklerine göre mezarı gizli tutuldu. Kendisinden sonra gelenlerde bu dağlarda çeşitli noktalara gömüldüler. Ne, büyük cihangir Cengiz Han'ın, ne de diğerlerinin mezarlarını yeri belli oldu.
Ölümünden sonra oğulları ülkenin yönetimini üzerlerine aldılar. Ulus adı verilen ülkeyi dörde böldüler, onlardan sonra gelen çocukları da yeni yeni devletler kurdular. Bunların en ünlüleri Cüci'nin oğullarında Batu Han'ın kurduğu Altınordu, diğer oğlu Togay Timur'un çocuklarının kurduğu Kazan ve Kırım Hanlıkları , Tuluğ'un oğlu Hulagü Han tarafından kurulan İlhanlılar devletidir.
No comments:
Post a Comment